Het boeiende aan het vak dat ondergetekende tegenwoordig beoefent, is dat je een immens palet van muziek voorgeschoteld krijgt en dat daar geregeld dingen tussen zitten, waar je het bestaan niet eens van vermoedde. Zoiets houdt je bij de les en leert je je oren keer op keer opnieuw in te stellen en je te verwachten aan het onverwachte. En dan toch nog verrast te geraken. Het overkwam mij met deze plaat nog maar eens.

Klarinettist Frederic Cardoso’s naam was me niet helemaal onbekend, aangezien ik in mijn kast een exemplaar heb zitten van de plaat “Triedro”, waarop Cardoso aan de slag is met pianist Ricardo Pinto en percussionist Paulo Costa. Zij spelen geïmproviseerde muziek en dus wist ik al iets over wat me mogelijk te wachten stond met deze plaat. Hierop concentreert Frederic zich op composities van jonge hedendaagse componisten uit Portugal en de plaat biedt de luisteraar dus de kans kennis te maken met het werk van een zevental jonge componisten, waar hij vermoedelijk nooit eerder van hoorde.

Ik heb de plaat nu een zestal keer beluisterd en leerde zo de namen kennen van de componisten van deze generatie. Ze zijn allemaal geboren in het laatste kwart van de voorbije eeuw: de oudste is van 1978, de jongste van 1997 en behoren dus allemaal tot eenzelfde generatie en die heeft, zo mag blijken, een heel andere kijk om muziek en compositie dan de boomers, waartoe ik ook behoor: de technische mogelijkheden om met klanken om te gaan zijn schier eindeloos geworden en de nieuwe kansen op het vlak van melodie, ritme, tonaliteit, die die evolutie biedt, vereist toch een andere ingesteldheid bij het luisteren, dan die waarmee je opgegroeid bent.

Dat blijkt al van bij de opener van deze plaat: “Limen” van Rúben Borges combineert de windklanken, die je met een klarinet kunt oproepen, met mysterieuze stemmen die elektronisch gegenereerd worden en die een dubbele maar ingebeelde dimensie creëren, waarbinnen een echt en een ingebeeld geluidenlandschap met elkaar in interactie gaan Die interactie tussen de “echte” klarinet en de “gemaakte elektronica, wordt overgenomen in “Stereochromatic” van João Ferreira, die gaat spelen en experimenteren met ritmes en heel hoge noten van de klarinet en die op die manier een erg spannend universum weet op te bouwen, waarbinnen als het ware een repetitief gevecht wordt gehouden tussen klarinet en elektronica.

Volgende in de rij is Carlos Brito Dias, die in “Pranto” werkt met de combinatie van vooraf opgenomen stemmen en klarinetklanken, die een heel speelse en poëtische sfeer weten neer te zetten. Daar tegenover staat, in schril contrast, “Ekleipsis” van Bernardo Lima: een eerder klassiek opgebouwd stuk dat hevig begint, naar het midden toe wat rustiger wordt, maar een heel energieke finale kent, waarin de mogelijkheden van de klarinet serieus uitgetest worden. “Sobre O Contorno” van Rodrigo Cardoso -geen idee of hij familie is van Frederic- steunt dan weer op strakke ritmische patronen, die in contrast staan met de lange noten die op de klarinet gespeeld worden en die, beetje bij beetje overgaan in een soort muzikale stippellijn, die het stuk tot het einde draagt.

Een elektronisch vervormde, vooraf opgenomen basklarinet steelt de hoofdrol in “Texturas de Sombra “van Luis Neto de Costa en is het perfecte opstapje naar het ronduit briljante slotstuk, “Lux et Umbra” van ouderdomsdeken André Rodrigues”: de basklarinet cirkelt als een roofvogel boven de elektronische geluiden en die scene mondt uit in een fantastisch moment waarbij de beide werelden hoorbaar in elkaar opgaan.

Ik weet niet of het de voorkeur verdient deze muziek live gebracht te zien worden, maar wat ik wel mocht ervaren is dat je, naarmate je de stukken leert kennen, makkelijker meegaat in de manier waarop de zeven composities door Frederic aan elkaar gelast of genaaid worden. Makkelijk is dit zeker niet, boeiend is het des te meer. Voor de iets meer avontuurlijk ingestelde maar wel ervaren luisteraar, zullen we maar zeggen.

(Dani Heyvaert)

Tracks:
1. Limen 07:39
2. Stereochromatic 10:28
3. Pranto 07:31
4. Ekleipsis 05:56
5. Sobre O Contorno 10:43
6. Texturas De Sombra 09:46
7. Lux Et Umbra II 08:23